Operacja stożka rotatorów to jeden z najczęściej wykonywanych zabiegów ortopedycznych w obrębie barku. Celem jest przywrócenie funkcji mięśni stabilizujących staw ramienny, które uległy uszkodzeniu wskutek przeciążenia, urazu lub zmian degeneracyjnych. Jednak sama operacja to dopiero początek drogi. Kluczowe znaczenie ma rehabilitacja po operacji barku, oparta na precyzyjnym protokole obejmującym okres od 0 do 24 tygodni. Prawidłowo przeprowadzony proces pozwala uniknąć powikłań, przyspiesza regenerację tkanek i umożliwia powrót do aktywności bez bólu.
Znaczenie prawidłowej rehabilitacji po operacji stożka rotatorów
Po zabiegu rekonstrukcji stożka rotatorów organizm przechodzi skomplikowany proces gojenia tkanek miękkich, które muszą się ponownie zintegrować z kością. To etap szczególnie wrażliwy, dlatego błędy w postępowaniu mogą mieć poważne konsekwencje – od utraty zakresu ruchu po ponowne uszkodzenie ścięgna. Prawidłowa rehabilitacja nie jest więc dodatkiem do operacji, lecz jej integralną częścią.
Podstawą skutecznej terapii jest indywidualne dopasowanie programu ćwiczeń i stopniowe zwiększanie obciążenia w zależności od fazy gojenia. W pierwszych tygodniach kluczowe jest utrzymanie stabilności barku i ochrona miejsca rekonstrukcji. W kolejnych etapach nacisk kładzie się na odbudowę siły mięśniowej oraz koordynacji nerwowo-mięśniowej.
Współczesne podejście oparte na dowodach naukowych odrzuca stare przekonania o długotrwałym unieruchomieniu czy zbyt agresywnej mobilizacji. Rehabilitacja po operacji barku powinna być dynamiczna, ale bezpieczna. Jej sukces opiera się na współpracy chirurga, fizjoterapeuty i pacjenta – każdy z nich ma kluczową rolę w powrocie do pełnej sprawności.
Faza 0–6 tygodni: ochrona, mobilizacja i kontrola bólu
Pierwszy etap, trwający od momentu operacji do około szóstego tygodnia, koncentruje się na ochronie struktur naprawionych w trakcie zabiegu. W tym czasie pacjent często korzysta z ortezy lub temblaka, aby ograniczyć ruch i zminimalizować ryzyko zerwania szwu. Mimo to nie jest to okres całkowitej bezczynności – wręcz przeciwnie, właściwa mobilizacja odgrywa tu kluczową rolę.
W tym okresie stosuje się głównie ćwiczenia bierne i wspomagane, wykonywane w ściśle kontrolowanych zakresach ruchu. Ich celem jest zapobieganie zrostom i utrzymanie elastyczności tkanek. Dodatkowo fizjoterapeuta skupia się na ćwiczeniach dłoni, nadgarstka i łokcia, aby zapobiec osłabieniu całej kończyny górnej.
Ważne elementy terapii w tej fazie to:
-
Kontrola bólu i obrzęku – poprzez krioterapię, pozycjonowanie barku oraz odpowiednie dawkowanie leków przeciwbólowych.
-
Edukacja pacjenta – nauka prawidłowego poruszania się, unikania gwałtownych ruchów i odpowiedniego ułożenia kończyny w spoczynku.
-
Zachowanie równowagi mięśniowej – lekkie aktywacje mięśni łopatki oraz stabilizatorów postawy pomagają w utrzymaniu prawidłowej biomechaniki.
Pod koniec tego etapu, przy prawidłowym przebiegu gojenia, można rozpocząć pierwsze delikatne ćwiczenia czynne wspomagane, które przygotują bark do kolejnych, bardziej wymagających faz rehabilitacji.
Faza 6–12 tygodni: odbudowa zakresu ruchu i stabilizacji
Druga faza rehabilitacji po operacji stożka rotatorów jest momentem, w którym organizm wchodzi w bardziej aktywny etap regeneracji. Zrosty włókien kolagenowych stają się mocniejsze, a tkanki odzyskują częściową odporność na obciążenia. Właśnie teraz kluczowe staje się systematyczne poszerzanie zakresu ruchu w stawie ramiennym, jednak wciąż z zachowaniem kontroli i ostrożności.
Pacjent stopniowo przechodzi od ćwiczeń biernych do czynnych wspomaganych, a następnie do czynnych bez wspomagania. Fizjoterapeuta dba o to, by nie dochodziło do przeciążeń – szczególnie w rotacjach zewnętrznych i unoszeniu kończyny powyżej linii barku. W tej fazie duże znaczenie ma też praca nad stabilizacją łopatki. To ona stanowi fundament dla prawidłowej pracy barku i zapobiega kompensacjom mięśniowym, które mogłyby prowadzić do nawrotu bólu.
Ćwiczenia wykonywane w tym okresie obejmują:
-
kontrolowane unoszenia ramienia w płaszczyźnie łopatkowej,
-
ćwiczenia izometryczne mięśni stożka rotatorów,
-
aktywację mięśni stabilizujących łopatkę (m.in. zębaty przedni, czworoboczny, równoległoboczny),
-
ćwiczenia propriocepcji, które uczą bark ponownego czucia i kontroli ruchu.
To również moment, w którym pacjent może rozpocząć lekkie aktywności dnia codziennego – takie jak ubieranie się, pisanie czy prace biurowe – o ile nie wymagają one nadmiernego obciążenia kończyny. Rehabilitacja w tym okresie powinna być konsekwentna, ale cierpliwa: każde przyspieszenie ponad fizjologiczne tempo gojenia może zniweczyć dotychczasowe efekty terapii.
Faza 12–24 tygodni: powrót do pełnej funkcji barku
W trzeciej i czwartej fazie protokołu następuje przejście od pracy terapeutycznej do funkcjonalnej. Mięśnie stożka rotatorów powinny już być w stanie stabilizować bark podczas złożonych ruchów, a pacjent stopniowo odzyskuje siłę i koordynację. Głównym celem tego etapu jest przywrócenie pełnego zakresu ruchu oraz możliwości wykonywania codziennych czynności, a u osób aktywnych fizycznie – powrót do treningu sportowego.
Program ćwiczeń w tej fazie obejmuje:
-
trening oporowy z wykorzystaniem gum rehabilitacyjnych i lekkich hantli,
-
ćwiczenia dynamiczne poprawiające kontrolę nerwowo-mięśniową,
-
zadania funkcjonalne, np. symulacje rzutów, podnoszenia przedmiotów, ruchy rotacyjne,
-
stopniowe zwiększanie obciążeń w warunkach kontrolowanych.
Równocześnie wprowadza się techniki poprawiające elastyczność i ruchomość tkanek – masaż poprzeczny, stretching, terapię manualną. Bardzo ważna jest kontrola jakości ruchu: kluczowe nie jest tylko to, by bark się poruszał, lecz by robił to w sposób zrównoważony, bez kompensacji w kręgosłupie czy łopatce.
Pod koniec 24. tygodnia większość pacjentów powinna odzyskać sprawność na poziomie sprzed urazu lub operacji. Jednak w przypadku osób starszych, z dużym uszkodzeniem lub długotrwałym bólem, proces może wydłużyć się nawet do 9–12 miesięcy. Właściwa, systematyczna rehabilitacja po operacji barku pozostaje jedyną skuteczną drogą do trwałego efektu – stabilnego, silnego i bezbolesnego stawu.
Więcej informacji: FMC Łódź
[ Treść sponsorowana ]